Hoe het hebben van een naast familielid met de ziekte van Alzheimer de cognitie kan beïnvloeden
Nieuw onderzoek suggereert dat het hebben van een familiegeschiedenis van Alzheimer de cognitie gedurende het hele leven van een persoon kan schaden, maar het identificeert ook factoren die deze nadelige effecten zouden kunnen compenseren. De bevindingen kunnen mensen met een verhoogd risico in staat stellen actieve maatregelen te nemen om deze vorm van dementie uit te stellen of zelfs te voorkomen.
Het hebben van een naast familielid met dementie is een bekende risicofactor voor de ziekte van Alzheimer.
In feite is het een van de twee belangrijkste risicofactoren, samen met de leeftijd. Het hebben van een eerstegraads familielid met de ziekte van Alzheimer verhoogt het relatieve risico met 30%, wat betekent dat het bestaande risico van een persoon met bijna een derde stijgt.
Een kopie van het gen hebben APOE4 dat codeert voor het eiwit apolipoproteïne E, verhoogt het risico van Alzheimer met een factor drie. Het hebben van beide kopieën van het gen - wat zeldzaam is - verhoogt het risico met 10 tot 15 keer.
De medische onderzoeksgemeenschap heeft echter niet veel aandacht besteed aan het effect dat een familiegeschiedenis van dementie heeft op de cognitie van een persoon gedurende zijn hele leven.
Dus een team van wetenschappers ging op zoek naar dit aspect door het verband te onderzoeken tussen het hebben van een eerstegraads familielid met de ziekte van Alzheimer en cognitieve prestaties bij bijna 60.000 personen tussen 18 en 85 jaar.
Joshua Talboom, Ph.D., een postdoctoraal onderzoeker aan het Translational Genomics Research Institute in Arizona, is de hoofdauteur van de nieuwe studie, die in het tijdschrift verschijnt eLife.
Het cognitieve risico van Alzheimer
Talboom en collega's vroegen 59.571 deelnemers om een online vragenlijst in te vullen waarin werd gevraagd naar hun geslacht, opleidingsniveau, leeftijd, taal, land, algehele gezondheid en familiegeschiedenis van de ziekte van Alzheimer.
De onderzoekers testten ook de cognitieve vaardigheden van de deelnemers. Ze vroegen de deelnemers om 12 woordparen uit het hoofd te leren en testten vervolgens hun geheugen aan de nieuwe paren door hen te vragen het overeenkomende woord in te vullen dat ontbrak.
Uit de studie bleek dat mensen die een naaste verwant hadden met de ziekte van Alzheimer - zoals een ouder of broer of zus - 2,5 woordparen minder overeenkwamen dan mensen die geen familiegeschiedenis van de ziekte hadden.
Leven met diabetes leek ook de resultaten te beïnvloeden, waardoor de cognitieve stoornissen werden versterkt bij mensen die een familielid hadden met de ziekte van Alzheimer. "Het is niet verwonderlijk dat diabetes de effecten van [familiegeschiedenis] op cognitie verergert", schrijven de auteurs, "aangezien diabetes in verband is gebracht met grotere cognitieve gebreken bij [de ziekte van Alzheimer]."
Ten slotte verzamelden de onderzoekers bloed en speeksel van een subgroep van 742 studiedeelnemers met een familiegeschiedenis van Alzheimer en testten de monsters op de APOE4 gen.
"De APOE genotype is een belangrijke genetische factor die het geheugen beïnvloedt, en we ontdekten dat degenen met de variatie slechter presteerden op de geheugentest dan degenen zonder de variatie ”, aldus Talboom.
Het onderzoek toonde echter ook aan dat een hoger opleidingsniveau het verhoogde risico op vroegtijdige cognitieve achteruitgang bij mensen met een familiegeschiedenis van Alzheimer zou kunnen compenseren. Dit bracht de auteurs ertoe krachtige conclusies te trekken.
"Onze studie ondersteunt het belang van een gezonde levensstijl, de juiste behandeling van ziekten, zoals diabetes, en het opbouwen van leer- en geheugenreserve door middel van educatie om de cognitieve achteruitgang die gepaard gaat met de risicofactoren voor de ziekte van Alzheimer te verminderen."
Joshua Talboom
"Het identificeren van factoren die het effect van een familiegeschiedenis van de ziekte van Alzheimer verminderen of elimineren, is bijzonder cruciaal omdat er momenteel geen genezing of effectieve ziekteverwekkende behandelingen zijn", voegt de hoofdauteur van het onderzoek eraan toe.
