De samenstelling van de wijnstok in het regenwoud doodt veerkrachtige kankercellen
Nieuw onderzoek nu gepubliceerd in het Journal of Natural Products laat zien dat een wijnstokverbinding zeer effectief is in de strijd tegen behandelingsresistente alvleesklierkankercellen.
Alvleesklierkanker is notoir moeilijk te behandelen en de aandoening heeft slechte vooruitzichten.
Volgens de American Cancer Society (ACS) is het 5-jaars overlevingspercentage voor mensen met exocriene pancreaskanker in een vroeg stadium 12-14 procent.
Een nieuwe studie legt uit waarom dat is en biedt een mogelijke oplossing.
Gerhard Bringmann, hoogleraar organische chemie aan de Julius-Maximilians-Universität Würzburg in Duitsland, leidde het nieuwe onderzoek samen met eerste auteur Suresh Awale, een professor aan het Instituut voor Natuurlijke Geneeskunde aan de Universiteit van Toyama in Japan.
Een deel van de reden waarom alvleesklierkanker behandeling weerstaat, leggen Awale en collega's uit, is dat de cellen zelfs de meest onherbergzame omstandigheden kunnen overleven.
In het bijzonder hebben menselijke pancreascellen het "vermogen om agressief te prolifereren onder hypovasculaire en hypoxische omstandigheden in de micro-omgeving van de tumor, en vertonen ze een opmerkelijke tolerantie voor uithongering door voeding".
Met andere woorden, alvleesklierkankercellen nemen alle zuurstof en voedingsstoffen om hen heen op om zich net zo agressief te verspreiden als zij.
Onder de resulterende sobere omstandigheden zouden de meeste cellen afsterven. Alvleesklierkankercellen trotseren deze uitdagingen echter door een moleculaire route genaamd Akt / mTOR te activeren.
Akt / mTOR is een celsignaleringspad, of een pad dat cellen helpt met elkaar te communiceren.
De 'anti-bezuinigingsstrategie', leggen de auteurs uit, is 'een nieuwe benadering bij het ontdekken van geneesmiddelen tegen kanker', gericht op het vinden van verbindingen die kankercellen kunnen aanvallen en stoppen om te gedijen onder sobere omstandigheden - dat wil zeggen, wanneer voedselrijk bloed en zuurstof schaars.
Awale en zijn team hebben zo'n verbinding getest: een stof genaamd ancistrolikokine E3, die ze ontleenden aan een wijnstok genaamd Ancistrocladus likoko, aanwezig in het Congolese regenwoud.
Hoe de wijnstokverbinding kanker doodt
Toen de wetenschappers eerder samenwerkten, zagen ze dat bepaalde alkaloïden die in de wijnstokken in de Congolese regenwouden voorkomen, bezuinigingsmaatregelen tegengaan. Alkaloïden zijn natuurlijke, organische, stikstofhoudende verbindingen.
In deze studie isoleerden ze de alkaloïde ancistrolikokine E3 uit de twijgen van een Congolese liaan en testten ze het effect ervan op kankercellen.
De wetenschappers ontdekten dat ancistrolikokine E3 "dramatische veranderingen" veroorzaakte in de morfologie van de kankercellen, die uiteindelijk leidden tot hun dood.
De verbinding doodde de kankercellen door de Akt / mTOR- en autofagie-routes te remmen, waardoor de kankercellen anders in een sobere micro-omgeving van de tumor konden overleven.
Ook verhinderde de van wijnstokken afgeleide verbinding de migratie van de alvleesklierkankercellen en de vorming van kolonies "op een concentratieafhankelijke manier". Dit geeft aan dat de verbinding in bepaalde doses de uitzaaiing kan stoppen.
Volgens de onderzoekers levert deze nieuwe studie "het eerste levende bewijs van het effect van een naftyldihydroisochinoline-alkaloïde tegen [pancreaskanker] cellen in medium zonder voedingsstoffen."
"Ancistrolikokine E3 [...] en verwante [...] alkaloïden zijn veelbelovende potentiële leidende verbindingen voor de ontwikkeling van antikankermedicijnen op basis van de antiausteriteitsstrategie", concluderen ze.
De ACS schat dat artsen in de Verenigde Staten in 2018 bij ongeveer 55.440 mensen alvleesklierkanker zullen diagnosticeren.
